gewijzigd
DEN HAAG (ANP) - Amnesty International, vredesorganisatie PAX, Defence for Children en Stichting Bootvluchteling stellen dat de Nederlandse regering aansprakelijk is voor de mensenrechtenschendingen van vluchtelingen die volgden na de zogeheten EU1-Turkijedeal. "Tienduizenden kwamen onder erbarmelijke en mensonterende omstandigheden vast te zitten op de Griekse eilanden", zeggen de organisaties. Als de regering haar aansprakelijkheid niet erkent, volgt "een tweede stap" en wordt een rechtszaak aangespannen, zo is aangekondigd.
Volgens de organisaties had Nederland als voorzitter van de Raad van de Europese Unie2 een belangrijke rol in de totstandkoming en uitvoering van de deal. Nederland had "kunnen voorzien" dat het mis zou gaan, na waarschuwingen van ngo's. "Ook Amnesty waarschuwde de regering in 2016 dat dit een historische vergissing zou zijn. Het is schrijnend dat veel politici, inclusief onze eigen minister-president, nog altijd trots zijn op de EU-Turkijedeal."
Staatssecretaris Eric van der Burg3 (Asielzaken) zegt via zijn woordvoerder de uitspraken van de hulporganisaties eerst te willen bestuderen voordat hij met een reactie komt.
De organisaties zeggen "de dialoog" te zoeken met de regering over de erkenning van de juridische verantwoordelijkheid. "Daarbij willen we het hebben over rechtsherstel door de regering en de voorwaarden voor eventuele toekomstige migratiedeals: die mogen niet gesloten worden als ze voorzienbaar tot mensenrechtenschendingen leiden en zonder controle van het parlement." Als de dialoog er niet toe leidt dat de regering haar aansprakelijkheid erkent, zo melden de organisaties, volgt een rechtszaak.
"De Staat heeft nu een maand om te reageren en om te laten weten akkoord te gaan met de eisen die worden gesteld in de aansprakelijkstelling, dan wel bereid is hierover in overleg te treden", aldus een woordvoerder van Amnesty. Er staan momenteel nog geen gesprekken gepland, maar de organisaties "staan open voor een uitnodiging".
De EU-Turkijedeal moest ervoor zorgen dat mensen niet meer in groten getale naar Europa zouden komen. "Op basis van de deal zou Griekenland mensen die op irreguliere wijze de oversteek maakten van Turkije naar de Griekse eilanden, mogen terugsturen naar Turkije. Dit terwijl al duidelijk was dat Turkije geen veilig land was omdat het niet in de basisbehoeften van vluchtelingen kon voorzien. Daarnaast had Griekenland een disfunctioneel asielsysteem", aldus de organisaties.
In de praktijk heeft dit ertoe geleid dat talloze vluchtelingen vast kwamen te zitten in vluchtelingenkampen op de Griekse eilanden. "Er was de afgelopen jaren sprake van onder meer overbevolking, een gebrek aan onderwijs, medische en sanitaire voorzieningen, veel te lange asielprocedures, structurele onveiligheid en blootstelling aan fysiek en seksueel geweld en een gebrek aan geschikt voedsel. "Toch is de deal jarenlang in stand gehouden", aldus Amnesty.
Delen
- 1.De Europese Unie (EU) is het belangrijkste samenwerkingsverband in Europa. De deelnemende landen hebben voor deze Unie een aantal organisaties opgericht waaraan zij een deel van hun eigen bevoegdheden hebben overgedragen. Dit zijn onder meer het Europees Parlement, de Europese Commissie, de Raad en het Europese Hof van Justitie.
- 2.In deze instelling van de Europese Unie (kortweg 'de Raad van Ministers' of nog korter 'de Raad' genoemd) zijn de regeringen van de 27 lidstaten van de EU vertegenwoordigd. De Raad oefent samen met het Europees Parlement de wetgevings- en begrotingstaak uit. Dit houdt in dat de Raad zijn goedkeuring moet geven aan elk wetsvoorstel van de Europese Commissie en aan elke voorgestelde EU-begroting. Nationale regeringen kunnen dus via de Raad invloed uitoefenen in de EU. De Raad neemt ook beslissingen over het buitenlands- en veiligheidsbeleid.
- 3.Eric van der Burg (1965) is sinds 10 januari 2022 staatssecretaris voor Asiel en Migratie in het kabinet-Rutte IV. Hij was van 11 juni 2019 tot 10 januari 2022 Eerste Kamerlid voor de VVD. Daarvoor was hij acht jaar wethouder van Amsterdam (onder meer belast met zorg en welzijn, ruimtelijke ordening en luchthaven). Eerder was de heer Van der Burg bestuurder van stadsdeel Amsterdam-Zuidoost en gemeenteraadslid (sinds 2001). Dat laatste was hij opnieuw tot maart 2019. Eric van der Burg is verder voorzitter van de Raad van Toezicht van de NTR. Als Eerste Kamerlid hield hij zich bezig met binnenlandse zaken, immigratie en asiel, Koninkrijksrelaties en volksgezondheid, welzijn en sport.