ARLANDA-STAD (ANP) - De EU-landen zijn het in grote lijnen eens over het leveren van extra munitie aan Oekraïne en de gezamenlijke inkoop van nieuwe munitie. "Iedereen stemt in met de dringendheid" van de maatregelen om dreigende tekorten af te wenden, zegt EU-buitenlandchef1 Josep Borrell2.
Bij overleg van de defensieministers woensdag was volgens minister Kajsa Ollongren3 de stemming duidelijk: "We moeten dit doen, er is geen andere keus." De ministers handelen dan ook voor EU-begrippen "razendsnel. Over minder dan twee weken hopen we een finaal besluit te hebben".
Oekraïne zit ernstig verlegen om met name artilleriegranaten. Nu de Russische invasie is uitgemond in een uitputtingsslag jaagt Oekraïne er iedere dag meer munitie doorheen dan zijn bondgenoten kunnen aanvoeren.
Met de brede steun van de defensieministers werkt Borrell nu verder aan "drie sporen die elkaar aanvullen". Voor de levering van munitie die lidstaten nog op de plank hebben liggen, zou 1 miljard euro worden vrijgemaakt. Dat geld komt uit het fonds waaruit wapenleveringen van EU-landen aan Oekraïne worden vergoed. Omdat de lidstaten zelf ook een deel betalen, kan er in de praktijk voor bijna 2 miljard worden besteed.
Nog eens een miljard uit dezelfde pot moet gaan naar de gezamenlijke inkoop van nieuwe munitie. Daarbij zouden ook lidstaten hun eigen lopende contracten kunnen aanspreken. Duitsland bijvoorbeeld zegt graag bereid te zijn om binnen zijn eigen raamovereenkomsten met de wapenindustrie extra te bestellen.
Ten slotte moet de decennialang gekrompen wapenindustrie worden geholpen en aangemoedigd om weer op toeren te komen. Zo kunnen EU-landen ook gemakkelijker hun arsenalen voor Oekraïne aanspreken. Ze weten dan dat ze die op den duur weer kunnen vullen.
Ollongren heeft Borrell gevraagd over twee weken ook de industrie uit te nodigen, om van de fabrikanten te horen wat hen nog tegenhoudt om de productie op te voeren. "Dan kunnen we die obstakels wegnemen."
Oekraïne sprak al zijn teleurstelling uit over de plannen. Die schieten volgens defensieminister Reznikov, die ook in Zweden4 aanschoof, tekort. Hij had om 4 miljard euro gevraagd.
Het gaat ook een poos duren voor de extra aanvoer op gang komt, erkent Borrell. "Maar ik ken geen snellere manier dan deze."
Als de EU inderdaad 2 miljard uit de zogeheten vredesfaciliteit put, komt daarvan opnieuw de bodem in zicht. Terwijl Oekraïne ook meer wapens nodig heeft, om nog niet te spreken van andere brandhaarden. De EU-landen "zullen zeker voor een nieuwe verhoging moeten gaan" als dit doorgaat, beaamt Borrell alvast. Daarover moeten de EU-leiders zich over twee weken buigen.
Delen
- 1.De Hoge Vertegenwoordiger (HV) geeft de Europese Unie internationaal gezien één gezicht en één stem op het terrein van het buitenlands en veiligheidsbeleid. Zo moet er meer samenhang in het externe optreden en het buitenlandse beleid van de Europese Unie komen. De HV deelt het podium met de Vaste voorzitter van de Europese Raad. Deze onderhoudt namens de EU de contacten op het niveau van staatshoofden en regeringsleiders.
- 2.Josep Borrell Fontelles (1947) is sinds 1 december 2019 Hoge Vertegenwoordiger voor buitenlands beleid en veiligheid en vicevoorzitter van de Europese Commissie (commissaris voor een sterker Europa in de wereld). De Spanjaard Borrell is sociaaldemocraat en was minister van Openbare Werken en Vervoer onder Felipe Gonzalez. In 2004-2007 was hij voorzitter van het Europees Parlement en in 2018 werd hij minister van Buitenlandse Zaken. Hij is opgeleid als ingenieur en econoom en was onder meer hoogleraar.
- 3.Kajsa Ollongren (1967) is sinds 10 januari 2022 minister van Defensie in het kabinet-Rutte IV. Daarvoor was zij minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in het kabinet-Rutte III. In dat kabinet was zij namens D66 tevens viceminister-president. Mevrouw Ollongren was van 18 juni 2014 tot 26 oktober 2017 wethouder van Amsterdam en in september 2017 werd zij daar waarnemend burgemeester. In 2011-2014 was zij secretaris-generaal van het ministerie van Algemene Zaken. Eerder was zij plaatsvervangend secretaris-generaal op dat ministerie en daarvoor onder meer plaatsvervangend directeur-generaal economische politiek en directeur integratie en strategie op het ministerie van Economische Zaken.
- 4.Van 1 januari tot en met 30 juni 2023 vervult Zweden het voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie. Zweden is onderdeel van een trojka, waarin Frankrijk aftrapte, Tsjechië volgde en Zweden afsluit.