113 miljoen euro voor voedselhulpprogramma - Hoofdinhoud

Brussel 20 juni 2011 - Voor het voedselhulpprogramma 2012 voor de minst bedeelden in de Europese Unie is in totaal 113 miljoen euro uitgetrokken. De bijlagen geven een overzicht van de precieze verdeling per lidstaat. Het bedrag is aanzienlijk minder dan de bijna 500 miljoen euro die in de afgelopen jaren is toegekend.

Dit komt door een uitspraak van het Hof van Justitie in april. Daarin is bepaald dat het voedsel dat onder deze regeling valt, krachtens de huidige regelgeving uit de openbare opslag van de EU dient te komen. Daarom berust de regeling van 2012 uitsluitend op de beschikbare bestaande interventievoorraden (bestaande uit 162 000 ton graan en 54 000 ton mageremelkpoeder).

De Commissie had dit probleem al voorzien. Daarom heeft zij in 2008 voorgesteld om de regeling te wijzigen. Dit voorstel kreeg de steun van het Europees Parlement, maar strandde in de Raad. Om het dossier vlot te trekken, is de Commissie vervolgens in september vorig jaar met een gewijzigd voorstel gekomen. Helaas is dit voorstel eveneens in de Raad vastgelopen.

Hoewel de EU gemiddeld een van de hoogste levensstandaarden ter wereld heeft, zijn sommige mensen niet in staat zich naar behoren te voeden. Naar schatting 43 miljoen mensen in de EU dreigen in voedselarmoede te vervallen, hetgeen betekent dat zij zich niet om de twee dagen een fatsoenlijke maaltijd kunnen veroorloven.

Via het voedselhulpprogramma wordt steun verleend voor voedselbedeling aan deze individuen en zeer kwetsbare gezinnen die in moeilijkheden verkeren. In 2009 is 440 000 ton voedsel verdeeld onder 18 miljoen mensen in 19 lidstaten. Liefdadigheidsorganisaties en ngo's rekenen op de steun van de EU bij de hulpverlening aan deze mensen. Daarom is het van cruciaal belang dat snel een oplossing wordt gevonden voor de bestaande problemen zodat het beschikbare geld kan worden besteed.

De Commissaris voor landbouw en plattelandsontwikkeling, Dacian Ciolos, onderstreept het belang van de regeling: "Wij blijven ons politiek inzetten voor deze regeling, waarvan het belang door tal van liefdadigheidsorganisaties en ngo's in de EU wordt onderkend.

Daarom moeten we een juridisch sluitende manier vinden om de regeling op de middellange tot lange termijn te kunnen continueren. Het gemakkelijkste zou zijn dat de lidstaten gewoon instemmen met het voorstel dat op tafel ligt en dat al de politieke steun geniet van het Europees Parlement."

Achtergrond

Het zogeheten EU-voedseldistributieprogramma voor de meest hulpbehoevenden in de Gemeenschap bestaat al sinds december 1987. Toen namelijk stelde de Raad de regels vast op basis waarvan landbouwproducten uit de openbare interventievoorraden beschikbaar mochten worden gesteld aan de lidstaten die deze producten wilden gebruiken voor voedselsteun aan de minstbedeelden in de Gemeenschap.

Om te voorkomen dat de hulp zou stokken, is het programma in het midden van de jaren negentig zodanig gewijzigd dat producten ook op de markt konden worden gekocht. Dit was niet bedoeld als langetermijnoplossing, maar was wel toegestaan wanneer bepaalde producten niet in voldoende mate uit de interventievoorraden konden worden geleverd. Het programma bleef berusten op interventie totdat de voorraden (…) tot een normaal peil zijn teruggebracht. Na een reeks hervormingen van het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) is interventie meer en meer een vangnet geworden.

Het voedselhulpprogramma wordt bekostigd uit het Europees Landbouwgarantiefonds (ELGF). Het bedrag dat ervoor werd uitgetrokken, is in de loop der tijd gestegen van iets minder dan 100 miljoen euro in 1987 naar 500 miljoen euro vanaf 2009. Aan het programma wordt op vrijwillige basis deelgenomen. In 2012 doen twintig landen mee.

Elk jaar delen de lidstaten die willen deelnemen, aan de Commissie mee hoeveel zij uit de interventievoorraden willen hebben. Op basis daarvan en op basis van Eurostat-gegevens over de armoede stelt de Commissie voor elke deelnemende lidstaat een maximumbedrag vast en een lijst van producten die met het toegewezen budget aan de openbare voorraden mogen worden onttrokken of op de markt mogen worden gekocht.

In het geval van levering van interventievoorraden worden inschrijvingen gehouden voor de verwerking van de betrokken basisproducten (bijv. tarwe) tot, of het ruilen ervan tegen, verwerkte producten van dezelfde "productgroep" (bv. meel of pasta). Deze laatste producten worden als voedselhulp uitgereikt aan de meest behoeftigen, hetzij in de vorm van voedselpakketten, hetzij in de vorm van maaltijden in centra van liefdadigheidsorganisaties en van andere organisaties die door de lidstaten zijn aangewezen. Via het voedselhulpprogramma wordt steun verleend voor voedselbedeling aan individuen en zeer kwetsbare gezinnen die in moeilijkheden verkeren.

De achtereenvolgende hervormingen van het GLB hebben geleid tot een marktgerichter stelsel met veel kleinere interventievoorraden. In het besef dat dit een probleem zou kunnen worden voor het voedselhulpplan, is de Commissie in 2008 eerst met een voorstel gekomen om de regeling aan te passen (via maatregelen om het gemakkelijker te maken om producten op de vrije markt te betrekken). Door het verzet van zes lidstaten strandde dit voorstel echter in de Raad.

In september 2010 heeft de Commissaris een herzien voorstel ingediend (dat tevens rekening hield met het Verdrag van Lissabon). Zie daarvoor IP/10/1141. Dit voorstel is opnieuw vastgelopen in de Raad.

Het Europees Parlement heeft in 2009 "advies" uitgebracht over het voorstel uit 2008. Het heeft (nog) geen standpunt ingenomen over het voorstel van september 2010.

Op 13 april 2011 heeft het Hof van Justitie arrest gewezen in een klacht van Duitsland over het voedselhulpprogramma van 2009. Daarbij werd de Commissie in het ongelijk gesteld. Het Hof bepaalde dat het in het kader van de regeling bedeelde voedsel voor het grootste deel uit de openbare opslag afkomstig diende te zijn.

Een jaarplan wordt gewoonlijk in september vastgesteld. De reden om het jaarplan "eerder" vast te stellen, is dat de lidstaten en liefdadigheidsinstellingen gezien de dramatische verlaging van de middelen extra tijd nodig zullen hebben om alternatieve voedselbronnen te vinden.

Meer informatie:

• - 

  Voor documenten en meer informatie over het voedseldistributieprogramma voor de meest behoeftigen zie: http://ec.europa.eu/agriculture/markets/freefood/index_en.htm
• - 

  Bijlage 1: Financiële middelen die beschikbaar zijn gesteld om het programma voor 2012 in de betrokken lidstaten uit te voeren
• - 

  Bijlage 2: Hoeveelheden van elk product die volgens het plan voor 2012 aan de EU-interventievoorraden mogen worden onttrokken om in de betrokken lidstaten te worden gedistribueerd

BIJLAGE I: Financiële middelen die beschikbaar zijn gesteld om het programma voor 2012 in de betrokken lidstaten uit te voeren (in euro)

Bijlage II: Hoeveelheden van elk product die aan de EU-interventievoorraden mogen worden onttrokken om in de betrokken lidstaten te worden gedistribueerd (in ton)

Terug naar boven