Hof van Justitie (onderdeel Hof van Justitie van de EU) - Hoofdinhoud

Bron: European Commission

Het Hof van Justitie ziet toe op de de eerbiediging en de toepassing van de regelgeving en de oprichtingsverdragen van de Europese Unie. Het Hof doet uitspraak in geschillen tussen lidstaten, EU-instellingen, bedrijven en individuen waarbij EU-wetgeving aan de orde is. Belanghebbenden kunnen zich tot het Hof wenden als Europese regels worden overtreden.

Het Hof van Justitie is één van de rechtsprekende instanties van het Hof van Justitie van de Europese Unie. Beroepszaken tegen instellingen van de Europese Unie zijn ondergebracht bij het Gerecht. Ook was er een apart Gerecht voor ambtenarenzaken.

Het Hof oordeelt over of de Europese regels correct worden nageleefd. Formeel gezegd, het Hof is bevoegd om uitspraak te doen over de handelingen van de Unie, Europese wet- en regelgeving en verplichtingen die voortvloeien uit de Europese verdragen. Uitzondering hierop zijn de bepalingen op het gebied van het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid of operaties in de sfeer van politiële of justitiële samenwerking.

In 1989 is het Gerecht opgericht, dat veel zaken in eerste instantie oppakt. Het Hof richt zich vooral op zaken waar het gaat om de vraag hoe Europese regels uitgelegd moeten worden. Die richting geeft het Hof ook door het beantwoorden van vragen van nationale rechters over wat de juiste uitleg is van Europese regelgeving (zogenaamde prejudiciële beslissingen).

Het Hof van Justitie is in Luxemburg gevestigd. Het aantal rechters is vastgesteld bij het statuut van het Hof. Het Hof bestaat uit:

• - 

  27 rechters waaronder één president
• - 

  11 advocaten-generaal, waaronder één eerste advocaat-generaal
• - 

  een griffier

De rechters en advocaten-generaal worden in onderlinge overeenstemming door de regeringen van de lidstaten voor zes jaar benoemd. Rechters en advocaten-generaal kunnen worden herbenoemd.

De rechters kiezen uit hun midden een president, voor een periode van drie jaar. De president heeft de leiding over de werkzaamheden en de diensten van het Hof. Hij zit de terechtzittingen en beraadslagingen voor als het Hof in voltallige zitting of in grote kamer bijeenkomt.

De advocaten-generaal geven in het openbaar, onpartijdig en onafhankelijk advies aan het Hof over de oplossing van de zaken die het Hof behandelt. Hun functie is niet te vergelijken met die van een openbaar aanklager; deze rol wordt meestal vervuld door de Europese Commissie die als hoedster van het gemeenschapsbelang optreedt.

Het Hof heeft voor naleving een groot aantal instrumenten gekregen. Zo kan de Europese Commissie een procedure starten bij het Hof als lidstaten de Europese regels niet goed handhaven, waarna het Hof een boete of dwangsom kan opleggen. Ook kan bij het Hof een procedure gestart worden om besluiten van Europese instanties nietig te verklaren. Behalve de Commissie kunnen de lidstaten, en in bepaalde gevallen ook andere instellingen van de Europese Unie, zaken aan het Hof voorleggen. Daarnaast bepaalt het Hof op verzoek van nationale rechters wat de juiste uitleg is van Europese regelgeving (zogenaamde prejudiciële beslissingen). Uitspraak van het Hof zijn bindend.

Het Hof heeft zes Kamers met elk drie of vijf rechters. Het Hof kan ook bijeenkomen in voltallige zitting (27 rechters) of in grote kamer (15 rechters).

Ongeacht de aard van de zaak is er altijd een schriftelijke en in het algemeen ook een mondelinge fase; deze laatste is openbaar.

Er is een versnelde procedure waardoor in spoedeisende zaken snel een uitspraak kan worden gedaan. Hierbij worden termijnen verkort en prioriteit toegekend aan de zaak.

In alle procedures worden de partijen, zodra de schriftelijke procedure is afgesloten, verzocht binnen een maand te laten weten of en waarom zij een terechtzitting wensen. De zaak wordt in een openbare zitting van het Hof bepleit. De advocaat-generaal brengt daarna een conclusie uit en stelt een oplossing voor.

De rechters leggen hun beslissing vast in een arrest, dat in een openbare zitting wordt uitgesproken.

Het Hof is samengesteld uit evenveel rechters als er lidstaten zijn: uit elke lidstaat één rechter. De rechters en advocaten-generaal van het Europese Hof van Justitie worden benoemd door de Europese regeringsleiders tijdens de Europese Raad, voor een periode van zes jaar. In de Europese Raad moet onderlinge overeenstemming bestaan over de voordrachten.

Sinds de oprichting van het Hof in 1952 waren de volgende Nederlanders er rechter in het Hof of advocaat-generaal:

Rechter

• A. 

  Prechal (vanaf 1 juni 2010)

▪ C.W.A. Timmermans (van 7 oktober 2000 tot 1 juni 2010)

▪ T. Koopmans (van 29 maart 1979 tot 29 maart 1990)

▪ A. van Kleffens (van 10 december 1952 tot 6 oktober 1958)

Advocaat-generaal

▪ P. VerLoren van Themaat (van 4 juni 1981 tot 13 januari 1986)

Nederlandse vertegenwoordiging bij zaken voor het Hof

Bij processen waarbij Nederland betrokken is als partij wordt het vertegenwoordigd door ambtenaren van het Ministerie van Buitenlandse Zaken (afdeling Europees recht).

Een commissie waar alle ministeries in zijn vertegenwoordigd (het ICER) bekijkt alle zaken die voor het Hof komen. Nederland kan besluiten om een inbreng te leveren bij een zaak die ook gevolgen kan hebben voor Nederlandse regelgeving of Nederlands beleid.

Terug naar boven