BRUSSEL (ANP) - Al weken wordt er in de Europese wandelgangen en in de media gespeculeerd wie de nieuwe EU-president wordt: premier Jan Peter Balkenende, zijn Belgische collega Herman Van Rompuy of toch nog iemand anders. President van Europa, en dan nog wel de eerste ooit, het klinkt indrukwekkend. Maar wat houdt die nieuwe baan eigenlijk in?
Het EU-verdrag van Lissabon, waarin de functie wordt gecreëerd, beperkt zich tot enkele zinnetjes. De Europese Raad - dat zijn de regeringsleiders van de 27 EU-landen - kiezen een voorzitter (ofwel president), zo staat in artikel 15 van het verdrag. Die roept de raad (in de wandeling EU-top geheten) tweemaal per half jaar bijeen. Zo nodig kan de president ook extra toppen uitschrijven.
De president leidt en stimuleert de werkzaamheden van de Europese Raad en zorgt voor samenhang en consensus, meldt het Verdrag van Lissabon verder. De EU-president moet dat doen in samenspraak met de voorzitter van de Europese Commissie. Ook zorgt de president voor de externe vertegenwoordiging van de EU, maar hij mag daarbij de Hoge Vertegenwoordiger (een soort EU-minister van Buitenlandse Zaken) niet voor de voeten lopen.
Tot zover de functieomschrijving. Het Verdrag van Lissabon bepaalt daarnaast dat de EU-president door de leden van de Europese Raad - de regeringsleiders dus - voor een periode van tweëneenhalf jaar wordt benoemd. Dat gebeurt voor het eerst aanstaande donderdag tijdens een extra EU-top in Brussel. De president kan één keer worden herkozen. Unanimiteit is niet nodig, een verkiezing met meerderheid van stemmen mag ook.
De taakafbakening van de EU-president laat dus ruimte voor eigen invulling. De nieuwe topfunctionaris kan ervoor kiezen vooral achter de schermen te opereren. Van Rompuy of Balkenende zullen - als zij gekozen mochten worden - naar verwachting voor een terughoudende aanpak kiezen. Mocht bijvoorbeeld de Britse ex-premier Tony Blair het presidentschap in de wacht slepen, dan zal hij mogelijk een profiel als wereldleider nastreven en proberen een soort Europese Barack Obama te worden. Conflicten met de voorzitter van de Europese Commissie, op dit moment de Portugees José Manuel Barroso, liggen dan op de loer.
Bekend is al wel over welk budget de eerste EU-president kan beschikken, tenminste als voorstellen daartoe woensdag door de lidstaten worden goedgekeurd. In totaal gaat het om een bedrag van zo'n 6 miljoen euro. Daaruit moet een staf van 22 medewerkers worden betaald. Voor de president zelf schiet een jaarsalaris (inclusief toeslagen) over van circa 350.000 euro, net zoveel als Barroso verdient. En ongeveer het dubbele van wat Balkenende op dit moment jaarlijks mee naar huis krijgt. Bovendien worden Europese salarissen veel lager belast.
Meer over ...
