Volksgezondheidsbeleid - Hoofdinhoud

Bron: Wikimedia Commons/Kevster

Door middel van het volksgezondheidsbeleid ondersteunt de Europese Unie lidstaten bij het verbeteren van de gezondheid van EU-burgers. In het Verdrag van Amsterdam van 1997 is vastgelegd dat de EU bij het vaststellen en uitvoeren van haar beleid moet streven naar bescherming van de menselijke gezondheid. De lidstaten bepalen zelf hoe ze de gezondheidszorg in hun land organiseren. De EU vult de lidstaten alleen aan.

De EU richt zich op dit moment voornamelijk op betere informatie-uitwisseling tussen lidstaten en het financieren van onderzoeken. Momenteel is het programma EU4Health van kracht. Hiermee wordt in zeven jaar 5,3 miljard euro geïnvesteerd in innovatie, preventie, en de toegankelijkheid van zorg.

Bij crises, zoals de coronacrisis, kan de EU coördinerend en ondersteunend optreden. Er vindt regelmatig overleg plaats tussen de Europese Commissie en de ministers van Volksgezondheid en Binnenlandse Zaken. Ook wordt geld uitgetrokken voor onderzoek naar de bestrijding van het coronavirus. Verder ondersteunt de EU de lidstaten bij het bevoorraden met medisch materiaal, het doet hierbij een beroep op het RescEU-financieringsmechanisme. Daarnaast kent het volksgezondheidsbeleid een specifiek plan voor de aanpak van epidemieën.

Vierde gezondheidsprogramma: EU4Health (2021-2027)

Als reactie op de COVID-19 pandemie heeft de EU een plan ontwikkeld om beter voorbereid te zijn op komende pandemieën. Het is niet enkel een crisisrespons, maar juist bedoelt om bij te dragen aan een structurele verbetering van de Europese gezondheidszorg. Hiervoor zijn enkele doelstellingen geformuleerd:

• - 

  inzetten op preventie van ziektes en internationale samenwerking op het gebied van gezondheid
• - 

  grensoverschrijdende gezondheidsbedreigingen aanpakken
• - 

  verbeteren van medicinale producten, medische apparatuur en de beschikbaarheid crisisgerelateerde producten
• - 

  de gezondheidszorgstelsels sterker, veerkrachtiger en efficiënter maken en de digitale transformatie versterken.

In haar jaarlijkse State of the Union in 2021 kondigde Ursula von der Leyen ook aan dat de EU tot 2027 50 miljard wil gaan investeren in de ontwikkeling van geneesmiddelen en vaccins. Dat wil zij onder meer doen via de versterking van de Health Environment Research Agenda for Europe (HERA).

Derde gezondheidsprogramma (2014-2020)

De strategie van 2014 tot 2020 omvatte vier doelstellingen:

• - 

  bijdragen aan innoverende en duurzame gezondheidszorgstelsels
• - 

  vergroten van toegang tot een betere en veiligere gezondheidszorg voor EU-burgers
• - 

  preventie van ziekten en bevorderen van goede gezondheid
• - 

  burgers beschermen tegen grensoverschrijdende gezondheidsbedreigingen.

Tweede gezondheidsprogramma (2008-2013)

Het tweede EU-gezondheidsprogramma had drie belangrijke doelen:

• - 

  inwoners beschermen tegen dreigingen als epidemieën en natuurrampen
• - 

  gezondheid bevorderen en gezondheidsongelijkheid verminderen in Europa
• - 

  voorlichting geven en informatie verspreiden.

Eerste gezondheidsprogramma (2003-2007)

Het eerste EU-gezondheidsprogramma was tussen 2003 en 2007 van kracht. Het budget was ongeveer 312 miljoen euro en werd verhoogt naar 354 miljoen euro in 2004, omdat er toen tien nieuwe lidstaten toetraden. Met het beleid wilde de EU de fysieke en mentale gezondheid van burgers verbeteren en meer gelijkheid creëren binnen de gemeenschap als het gaat om gezondheid.

Toegankelijkheid zorgstelsel

Medio 2004 is de Europese verzekeringskaart ingevoerd. Deze vergemakkelijkt toegang tot medische faciliteiten in andere lidstaten.

In 2013 werd een richtlijn aangenomen die het mogelijk maakt voor patiënten om zonder veel bureaucratische rompslomp in andere EU-landen behandeld te worden. De rechten van patiënten in een andere EU-lidstaat worden daardoor aanzienlijk vergroot. Patiënten met zeldzame ziekten kunnen zo gemakkelijker terecht in een ziekenhuis in een andere EU-lidstaat. Ook worden doktersrecepten in andere EU-landen erkend. De richtlijn bepaalt dat patiënten in het EU-land waar zij een beroep doen op gezondheidszorg, recht hebben op dezelfde vergoeding van ziektekosten als in het land van herkomst.

De EU is op dit beleidsterrein constant in ontwikkeling. Onderstaand overzicht bevat voor u geselecteerde belangrijke recente, lopende Brusselse dossiers. Deze dossiers bevatten een compleet overzicht van documenten, stappen in het wetgevingsproces, data en gerelateerde wetgeving.

Benieuwd naar andere dossiers of interesse in het volgen van de ontwikkelingen op dit gebied? Bezoek de EU Monitor voor de mogelijkheden.

De activiteiten die de Europese Unie ontwikkelt betreffende Volksgezondheid worden ontplooid in het kader van de normale wetgevingsprocedure. Dit houdt in dat de Europese Commissie, de Raad en het Europees Parlement allen een grote rol spelen in het besluitvormingsproces.

Invloed nationale parlementen

Nationale parlementen van de lidstaten kunnen binnen acht weken nadat de Europese Commissie een voorstel heeft bekendgemaakt laten weten dat de Europese Unie zich niet met het onderwerp zou moeten bezighouden.

Vanuit het Nederlandse parlement zijn bij dit beleidsterrein betrokken:

Betrokken bij wetgeving en uitvoering

Achtergrondartikelen

Meer info

Europese Unie

Algemeen overzicht EU

Factsheet Europees Parlement

Wetgevingsoverzicht

Statistieken Eurostat

Terug naar boven