Beleid fraudebestrijding - Hoofdinhoud

Fraude is een belangrijk probleem binnen de Europese Unie. Jaarlijks gaat er bijvoorbeeld 50 miljard euro aan btw-inkomsten verloren door grensoverschrijdende fraude. Bedrijven en organisaties ontvangen blijken soms onterecht EU-gelden te ontvangen, omdat ze zich niet aan de subsidie-voorwaarden houden. De EU heeft er belang bij deze fraude te bestrijden, omdat de Unie er zelf inkomsten door misloopt, of omdat het geld beter voor andere projecten had kunnen worden gebruikt. De lidstaten van de EU coördineren onderling de bestrijding van specifieke vormen van fraude.

Het Europees bureau voor fraudebestrijding OLAF speelt een belangrijke rol bij de uitvoering van fraudebeleid. OLAF onderzoekt fraude met EU-geld, corruptie en wangedrag binnen Europese instellingen. Tussen 2010 en 2017 onderzocht dit bureau meer dan 1.800 zaken en vorderde het zo'n 7 miljard euro terug. Over het jaar 2020 toonde OLAF voor in totaal 293 miljoen euro fraude aan. De aanpak richt zich op fraude met Europese landbouwsubsidies, sigarettensmokkel, valsemunterij met de euro, verkeerde besteding van regiogelden en bestuurlijke corruptie. Een belangrijke stap voor de fraudebestrijding is de oprichting van een Europees Openbaar Ministerie, dat vanaf 2021 operationeel is. Dit orgaan zorgt voor een gemeenschappelijke strafrechtelijke vervolging van fraudeurs in Europa. De Europese Rekenkamer controleert de uitgaven van de Europese Unie. De rekenkamer kan onregelmatigheden zelf niet onderzoeken, maar kan deze wel signaleren.

In de context van het nieuwe meerjarig financieel kader 2021-2027 heeft de Europese Commissie een nieuw fraudebestrijdingprogramma aangenomen, dat in feite een verbetering is van het Hercules III-programma. Het voegt hierbij twee activiteiten samen die eerst onder OLAF vielen: het antifraude- en informatiesysteem (AFIS), dat de wederzijdse administratieve bijstand tussen douane-autoriteiten vergroot en het onregelmatigheidsbeheersysteem, het IT-systeem waarmee lidstaten eventuele onregelmatigheden met betrekking tot EU-middelen melden (IMS). De Europese Commissie heeft 181 miljoen euro beschikbaar gesteld om de bestrijding van fraude en corruptie in de komende budgetperiode te intensiveren.

Nederland koos er aanvankelijk voor om niet deel te nemen aan het Europees Openbaar Ministerie, maar sloot zich in 2018 toch aan.

De EU is op dit beleidsterrein constant in ontwikkeling. Onderstaand overzicht bevat voor u geselecteerde belangrijke recente, lopende Brusselse dossiers. Deze dossiers bevatten een compleet overzicht van documenten, stappen in het wetgevingsproces, data en gerelateerde wetgeving.

Benieuwd naar andere dossiers of interesse in het volgen van de ontwikkelingen op dit gebied? Bezoek de EU Monitor voor de mogelijkheden.

Bij de besluitvorming op dit beleidsterrein spelen de Europese Commissie, de Raad, het Europees Parlement en de Europese Rekenkamer een rol. De besluitvorming verloopt volgens de gewone wetgevingsprocedure na raadpleging van de Europese Rekenkamer.

Zowel de Raad Economische en Financiële Zaken als de Raad Justitie en Binnenlandse Zaken kan zich uitspreken over fraudeaangelegenheden.

Invloed nationale parlementen

Nationale parlementen van de lidstaten kunnen binnen acht weken nadat de Europese Commissie een voorstel heeft bekendgemaakt, laten weten dat de Europese Unie zich niet met het onderwerp zou moeten bezighouden.

Vanuit het Nederlandse parlement zijn bij dit beleidsterrein betrokken:

Betrokken bij wetgeving en uitvoering

Europese Unie

Factsheets Europees Parlement

Wetgevingsoverzicht

Terug naar boven