Richtlijn - Hoofdinhoud

Richtlijnen bevatten doelstellingen waar alle lidstaten van de Europese Unie aan moeten voldoen. Het beoogde resultaat staat vast, maar hoe een lidstaat daar aan voldoet niet. De lidstaten mogen zelf bepalen hoe ze de richtlijn uitwerken. Daarbij kunnen ze rekening houden met de specifieke situatie in hun eigen land.

Toepassingsgebied

Richtlijnen zijn niet direct toepasbaar omdat ze eerst moeten worden omgezet in nationale wetgeving. De richtlijn is bedoeld om de brug te slaan tussen het streven naar de noodzakelijke eenheid van Europese regelgeving enerzijds en rekening houden met nationale systemen en tradities anderzijds. Het doel van de richtlijn is niet eenmaking van wetgeving in de hele Europese Unie, maar het nader tot elkaar brengen ervan.

Richtlijnen zijn er op gericht om algemeen beleid te maken, op vrijwel alle terreinen waar de EU de bevoegdheid heeft om regels op te mogen stellen.

Om er voor te zorgen dat de doelen van een richtlijn wel gehaald worden, moeten lidstaten richtlijnen op tijd omzetten in nationale wetgeving. Een lidstaat kan voor het Europees Hof van Justitie worden gedaagd als hij dat niet op tijd heeft gedaan, of als de nationale wetgeving niet bijdraagt aan het behalen van de gestelde doelen in de richtlijn.

Sommige richtlijnen bestrijken een heel breed beleidsgebied, of stellen vrij algemene kaders op binnen een beleidsterrein. In dat soort gevallen wordt vaak gesproken van kaderrichtlijnen.

Een Europese richtlijn geldt niet rechtstreeks voor burgers. Wanneer een nationale overheid te laat is met het implementeren van een richtlijn, mogen particulieren zich wel op de bepalingen uit een richtlijn beroepen tegenover elk nationaal voorschrift dat niet met de richtlijn in overeenstemming is. Ze kunnen ook aanspraak maken op hun op grond daarvan toekomende rechten en deze rechten eventueel voor de nationale rechter geldend maken. Dit heet het principe van rechtstreekse werking. Een voorwaarde is wel dat de bepalingen van de richtlijn voldoende nauwkeurig zijn.

Vaststellen richtlijn

Een richtlijn kan door meerdere besluitvormingsprocedures van de EU worden vastgesteld. Mogelijk kan een richtlijn bepalen dat er nog nadere uitvoerende maatregelen nodig zijn waarin de details van de wetgeving worden uitgewerkt.